Perkembangan Affektif

1. PENGENALAN
Belajar dipandang sebagai satu daya upaya sedar seseorang individu untuk memperoleh perubahan perilaku secara keseluruhan, baik aspek kognitif ,afektif dan psikomotor. Bermula diperingkat prasekolah lagi segala aspek pembelajaran telah diajar oleh guru, samada secara langsung atau tidak . Pembelajaran dalam aspek kognitif secara tidak langsung sebenarnya ia mengandungi nilai-nilai afektif.

Pendidik mengawasi perkembangan awal kanak-kanak agar dapat mengesan keberkesanan kaedah pengajaran dan dapat mengetahui pencapaian kanak-kanak tersebut (Linfield, Warwic & Parker, 2008 ).

2. DEFINISI AFEKTIF

Afektif ialah berkaitan nilai, sikap, minat, keprihatinan, mempunyai pertimbangan, menghargai warisan, dan mempunyai sahsiah yang baik. Ia memberi satu kesan atau perubahan dalam seseorang atau sesuatu. (Putri Zabariah, 2008 )
Komponen afektif mengandungi;
i ) Komponen Perkembangan Sosioemosi
ii ) Komponen Kerohanian dan Moral
- Kurikulum Pendidikan Islam dan
- Kurikulum Pendidikan Moral

2.1. Komponen Perkembangan Sosio-emosi
Apa yang dimaksudkan dengan perkembangan sosioemosi ialah “ perkembangan sosial dan emosi di kalangan kanak- kanak berinteraksi dan mengadaptasi diri dalam masyarakat. Perkembangan emosi dan sosial yang sihat penting dalam kehidupan seseorang kanak-kanak kerana ia menjadi asas kepada pembelajaran dan perkembangan murid dan seterusnya mempengaruhi kejayaan dalam pembelajaran mereka. Perkembangan emosi bermula dengan kebolehan murid memahami dan menguruskan emosi sendiri, diikuti dengan pencapaian emosi yang positif. Kebolehan menguruskan emosi membantu membina keyakinan diri, semangat berdikari dan sikap positif terhadap pembelajaran.

Keupayaan mengurus emosi diri sendiri membolehkan murid memahami emosi, keperluan dan menghormati pandangan orang lain untuk membina kemahiran sosial dalam masyarakat berbilang kaum yang mesra dan harmoni.

Melihat dari sudut sistem pendidikan kebangsaan dinegara kita juga telah menyatakan bahawa pencapaian cemerlang seseorang kanak-kanak itu bukan sahaja melibatkan aspek akedemik iaitu kognitif tetapi juga dari segi sosioemosi kanak-kanak itu sendiri iaitu afektif.

2.2. Komponen Kerohanian dan Moral
Komponen Kerohanian dan moral amat penting bagi pemupukan nilai-nilai dalamam dan nilai murni masyarakat berbilang kaum bagi melahirkan rakyat Malaysia yang percaya kepada Tuhan, berperibadi mulia, bertanggungjawab dan berkeupayaan mencapai kesejahteraan diri, keluarga, masyarakat dan negara. Komponen Kerohanian dan Moral mengandungi Pendidikan Islam untuk murid Islam dan Pendidikan Moral untuk murid bukan Islam.

Pendidikan Islam memberi fokus kepada penyampaian ilmu, kemahiran dan penghayatan Islam berdasarkan kepada Al-Quran dan As-Sunnah. Pendidikan Moral memberi fokus kepada penyampaian ilmu untuk menjadikan seseorang insan yang berakhlak mulia dan bermoral tinggi. Ini bertujuan agar dapat membentuk asas sahsiah dan kerohanian kanak-kanak tersebut.

Kanak-kanak dikatakan dapat meluahkan perasaannya apabila dapat berinteraksi dengan keluarga , guru-guru, rakan sebaya dan masyarakat disekelingnya. Semua ini adalah dari sudut perkembangan afektif.

3. DIFINISI KOGNITIF
Perkembangan kognitif kanak-kanak boleh didefinisikan sebagai paras pengetahuan dan keupayaan kanak-kanak menggunakan pelbagai pengetahuan tersebut untuk memahami dunia sekitar mereka (Putri Zabariah,2008 ). Perkembangan kognitif menekan proses pembentukan konsep, penaakulan dan penyelesaian masalah, ketika menimba ilmu dengan menggunakan berbagai-bagai ransangan dan media. Perkembangan kognitif merangkumi proses pengelasan, konsep ruang, konsep nombor, proses sains dan menyelesaikan masalah.
Perkembangan perkembangan kognitif merangkumi:-
I ) Komponen Bahasa dan Komunikasi
Ii ) Komponen perkembangan kognitif

3.1. Komponen Bahasa dan Komunikasi
Komponen bahasa dan komunikasi adalah terdiri daripada Perkembangan bahasa adalah bahagian penting daripada sifat kognitif manusia. Memahami perkembangan bahasa merupakan aspek penting untuk memahami dasar dan mengingati pelbagai komponen linguistik.

Perkembangan bahasa adalah sebuah proses yang bermula awal dalam kehidupan
manusia, ketika seseorang mulai menguasai bahasa dengan belajar. Perkembangan bahasa anak-anak bermula dari yang sederhana sampai yang kompleks. Namun dalam usia empat bulan, bayi boleh membaca bibir dan membezakan bunyi ujaran.

Kemahiran bahasa dan komunikasi merupakan nadi kepada pembelajaran murid. Seseorang murid sudah menguasai kemahiran asas bahasa apabila mereka mempunyai kemahiran mendengar, bertutur, membaca dan menulis serta boleh berinteraksi dengan orang lain. Kebolehan berbahasa dan berkomunikasi dengan baik meningkatkan keyakinan murid untuk melibatkan diri secara aktif dalam pembelajaran. Ini akan menjadi asas kepada pembelajaran sepanjang hayat.

Komponen bahasa dan komunikasi merangkumi Bahasa Melayu sebagai bahasa Kebangsaan, bahasa Cina sebagai bahasa pengantar di sekolah Cina, bahasa Tamil sebagai bahasa pengantar di sekolah Tamil dan bahasa Inggeris sebagai bahasa kedua.

Prinsip utama pengajaran bahasa ialah menyatupadukan empat kemahiran bahasa iaitu mendengar, bertutur, membaca dan menulis dalam bahasa yang mereka pelajari.

3.2. Komponen perkembangan kognitif
Mengikut pandangan Dr Putri Zabariah dalam bukunya yang bertajuk Pemerhatian dan Penilaian kanak-kanak, perkembangan kognitif merangkumi kesemua perkara yang berkaitan dengan pengetahuan dan aplikasinya dalam kehidupan individu. Ia adalah satu proses untuk melihat bagaimana maklumat yang diperolehi daripada persekitaran diterima , disimpan dalam ingatan dan bagaimana maklumat tersebut diigat semula apabila perlu.

4. PANDANGAN PAKAR-PAKAR PENDIDIKAN
Perancang kurikulum kanak-kanak lebih memberi perhatian kepada perkembangan kognitif dan mengabaikan perkembangan affektif. (Rohani Abdullah, 2008). Hakikatnya, kedua-duanya adalah penting.

Shalizan Hassan dan Ahmad Shahabuddin Che Noh (2006) memasukkan perkembangan Domain afektif secara langsung (comfirmity approach) dalam kurikulum berasaskan tematik. Manakala Rohani Abdullah memilih untuk menerapkan perkembangan affektif secara adaptasi (adaptation approach) dalam proses pembelajaran kanak-kanak.

Kurikulum kanak-kanak seharusnya hendaklah mempunyai keseimbangan termasuk membaca, matematik, sains, muzik, seni, drama, fizikal dan sosial . Ianya bukan saja mencakupi mata pelajaran dan pengalaman terancang yang berlaku dalam kelas tetapi juga meliputi kegiatan kesenian, kebudayaan, permainan dan interaksi sosial yang dilakukan oleh kanak-kanak didalam dan diluar bilik darjah dibawah kelolaan institusi atau sekolah. (Al-Tourny Al-Syaibany 1979, Gardon & Brown 1989 dalam Saayah Abu ( 2006 ).

Perkembangan afektif dilihat sebagai sampingan dalam pembelajaran dan pengajaran. Namun sekiranya dihalusi secara mendalam, ianya merangkumi keseluruhan pembelajaran. Cuma tidak difokus secara tepat pada satu-satu subjek yang diajar. Melihat dari teknik-teknik yang digunakan oleh guru-guru tadika, secara tidak langsung afektif diselitkan diantara ruangan pembelajaran kanak-kanak. Sebagainya contohnya apabila guru mengajar membaca dalam subjek bahasa melayu . Sudah pasti maklamat utama atau harapan guru supaya kanak-kanak mampu belajar membaca dengan seronoknya. Dengan ini guru- guru tadika, kebanyakanya akan berusaha supaya mampu membuatkan kanak-kanak seronok atau ketawa. Lalu mereka akan mengajar dengan cara menyanyi.

5. KAJIAN KES

5.1. PENGENALAN
Kajian telah dilakukan keatas sebuah tadika yang terletak di perumahan Sungai Isap, Kuantan. Berikut adalah Ringkasan Laporan Kajian yang meliputi pelan pengajaran yang diajar oleh seorang guru berbangsa melayu selaku tenaga pengajar Subjek Bahasa cina di Tadika Iqra’ Siti Fatimah. Memandangkan guru tersebut merupakan seorang guru yang mengajar separuh masa maka konsep mengajar secara bertema digunakan. Ini adalah kerana masa yang diperuntukkan oleh tadika berkenaan hanyalah satu jam sahaja dalam seminggu. Kebijaksanaan guru tersebut telah memberikan pengisian yang amat berguna kepada kanak-kanak ditadika terbabit.

5.2. OBJEKTIF KAJIAN
Objektif utama kajian kes ini adalah melihat samada penyampaian guru dari sudut perkembangan afektif diterapkan semasa menyampaikan proses pengajaran dan pembelajaran berdasarkan:-

a) Adakah guru telah menyampaikan proses Pengajaran dan Pembelajaran secara langsung (Comformity Approach) atau Secara adaptasi (adaptation Approach).
b) Apakah kesannya kepada perkembangan kognitif kanak-kanak.

5.3. KAEDAH KAJIAN
Kaedah kajian adalah menggunakan observasi situasi semasa proses pengajaran dan pembelajaran diadakan selama satu jam. Dengan menggunakan senarai semak , pemerhatian secara langsung tingkahlaku antara guru dan kanak-kanak dicatatkan sepertimana dicatatkan dalam borang 1 : Senarai Semak.
Tempat dan situasi adalah sepertimana dinyatakan didalam para 6.4 Maklumat ringkas Kajian seperti mana berikut.

5.4. MAKLUMAT RINGKAS KAJIAN

a) Umur : 5 Tahun
b) Tempat : Iqra Siti Fatimah,

c) Subjek : Bahasa Cina ( Tema: Keluarga )
d) Masa : Sesi Pertama- 9.00am -9.30am ( ½ jam ) Sesi Kedua - 9.30am - 10.00am (1/2 jam )
e) Jumlah Murid : 24 0rang

5.5. PLAN PEMBELAJARAN KOGNITIF DAN AFEKTIF
Pemerhatian telah dibuat terhadap pelan pembelajaran selama satu jam agar satu penilaian berasaskan kurikulum atau aktiviti dapat dilakukan pada penghujung sessi pembelajaran. Berikut adalah pelan pembelajaran satu jam yang telah dibahagikan kepada 2 sessi seperti mana berikut:-


JADUAL 1 : PELAN PEMBELAJARAN
MASA OBJEKTIF AKTIVITI CATATAN

9.00am-9.05am
Perkembangan Kognitif
keluarga –maksud dan sebutan
Perkembangan Affektif
Menghormati ibubapa
Guru menerangkan sambil menunjukkan gambar keluarga
Kanak-kanak akan memahami apabila melihat gambar keluarga yg terdiri dari ibu bapa.

9.05am-9.15am
Perkembangan Kognitif
Memperkenalkan keluarga asas

Perkembangan Affektif
Menerapkan nilai-nilai murni mengikut Islam
Guru menunjukkan gambar ayah dan ibu. Sambil menyuruh kanak-kanak menyebut.Ba ba (ayah) dan gambar ibu dengan menyebut Ma ma ( ibu ).

Disamping itu guru menggunakan pendekatan sambil menyanyi lagu dalam bahasa cina.

Ke ren lai…, Kan ba ba.., Ba ba bu cai jia…, Wo jing ke ren xien zhoa xia, Zhai cin yi bei cai….

Kemudian guru akan menukar atau menunjukkan gambar ibu sambil kanak-kanak berdiri dan menyanyi lagu untuk ibu.
Ke ren lai…,Kan Ma ma
Ma ma bu cai jia…. ,Wo jing ke ren xien zhoa xia, Cai jing yi bei cai….

Sebutan:
Akhirnya kanak-kanak dapat memahami bahawa ba ba adalah ayah. Dan ma ma adalah ibu.

Nilai Kerohanian
Agar Kanak-kanak dapat menghayati dan menghormati ibubapa mengikut kaedah Islam.
9.15am-9.25am Perkembangan Kognitif
Memperkenalkan istilah adik-beradik. Guru menggunakan gambar abang dan kakak.

Perkembangan Affektif
Menghormati Orang yang lebih tua Guru masih menggunakan pendekatan yang sama iaitu menyanyikan lirik lagu yang sama tetapi menukar perkataan ba ba kepada ge ge dan ma ma kepada jie jie.
Ge ge bererti abang dan jie jie adalah kakak.


Kanak-kanak dapat memahami istilah ge ge dan jie jie dalam bahasa cina.

9.25am-9.30am Perkembangan Kognitif
Pengukuhan sebutan
Perkembangan Afektif
Meningkat Emosi keseronokan kanak-kanak belajar bahasa asing dari kehidupan mereka seharian dirumah.
Guru bersama kanak-kanak menyanyi bersama-sama dari awal hingga akhir.
kanak-kanak belajar sambil bermain.
Sesi kedua
Lakonan watak
. 9.30am-9.35am Perkembangan Kognitif
Pengukuhan sebutan dan hubungkait keluarga asas.

Perkembangan Afektif
Memupuk kasih saying dan menghormati hubungan kekeluargaan
Guru mengasingkan kanak-kanak kepada empat kumpulan. .Dalam setiap kumpulan terdiri dari ba ba, ma ma, ge ge, jie jie, die die dan mei mei.

Guru juga memberikan flash card kepada setiap kanak-kanak.
Kanak-kanak dapat menyebut dan memahami maksud sebutan keluarga asas.
9.35am-9.40am Perkembangan Afektif
Erti hidup bersama dalam satu keluarga.
Guru memberikan peranan kepada setiap kanak-kanak untuk memegang watak masing-masing.

Pengukuhan sebutan dan memahami peranan dalam keluarga.
9.40am-9.55am. Perkembangan Afektif
Memahami peranan dalam keluarga.
Guru memberi arahan sambil menunjukkan gaya watak setiap orang.
Contohnya , bagaimana peranan seorang ba ba (ayah) ketika keluar pergi bekerja.
Gaya seorang ibu (ma ma ) ketika sedang memasak.
Meningkatkat emosi Kanak-kanak dan memahami watak masing-masing.
9.55am-
10am Penutup .Guru menyanyi lagu ke ren lai bersama dengan kanak-kanak.

5.6. PEMERHATIAN
Pemerhatian dan penilaian dilakukan terhadap kaedah dan keberkesanan guru dalam mengendalikan kelas dan penerimaan atau tindakbalas kanak-kanak apabila proses pengajaran pembelajaran di sampaikan.Pemerhatian ini adalah berdasarkan:-

5.6.1. Kaedah dan Keberkesanan
Corak pengajaran yang digunakan oleh guru tersebut amatlah menarik. Ini adalah kerana diselitkan tanpa sedar atau secara tidak langsung (adaptation approach) nilai-nilai afektif dalam pengajarannya .

Pembelajaran secara tidak langsung (adaptation approach) bermaksud guru memberi nilai-nilai yang merangsang perkembangan afektif (iaitu komponen perkembangan sosioemosi dan komponen perkembangan kerohanian dan moral) semasa menyampaikan proses pengajaran dan pembelajaran kognitif (dalam kajian kes ini perkembangan bahasa dan komunikasi). Berlawanan dengan kaedah pendekatan langsung yang mana perkembangan afektif ini diterapkan sepenuhnya semasa proses pengajaran dan pembelajaran. Rohani Abdullah, 2008)

5.6.2. Tindakbalas dan penerimaan Kanak-kanak
Pendekatan Belajar Sambil Bermain sebenarnya merangsang minat kanak-kanak untuk terus memberi tumpuan kepada proses pengajaran dan pembelajaran. Ini adalah selaras dengan pendapat Piaget (1952) yang menyatakan bermain adalah seperti satu tugasan bagi kanak-kanak.

Adalah didapati kanak-kanak memberi tumpuan yang baik semasa guru memberi pengajaran dan kanak-kanak menerima pengajaran tersebut dengan turut serta semasa sessi lakonan. Ini menunjukkan kanak-kanak telah berjaya menguasai pembelajaran dengan kemampuan menyebut perkataan dan memahami perkataan yang disebutkan.

Apabila kanak-kanak dapat melakonkan watak-watak yang diberikan oleh guru, maka kanak-kanak tersebut dapat mengusai perkembangan kognitif dan perkembangan afektif yang telah disampaikan kepada mereka.

5.7. DAPATAN HASIL KAJIAN
Kajian Kes ini telah menunjukkan bahawa penyampaian komponen perkembangan Afektif boleh diterapkan semasa guru-guru mengajar perkembangan Kognitif dalam kelas. Ini jelas memberi kesan yang lebih mendalam terhadap makna kepada pengajaran tersebut.

Hasil kajian kes juga menunjukan bahawa objektif kajian telah dicapai dimana kita dapat mengetahui apakah perkembangan afektif dapat dilaksanakan semasa mengajar perkembangan kognitif.

5.8. KESAN PERKEMBANGAN KOGNITIF KEPADA KANAK-KANAK
Kanak-kanak seusia 4 hingga ke 6 tahun mempunyai tahap perkembangan sinap yang begitu pesat. Penerapan ilmu dengan menggunakan apa-apa pendekatan akan merangsang minda kanak-kanak. Oleh yang demikian adalah penting guru-guru dapat memberi imput positif agar dapat menggalakkan perkembangan kognitif, affektif dan psikomotor kanak-kanak dapat berkembang secara maksima agar dapat membentuk asas pembelajaran yang kukuh.

Walaupun guru ini menggunakan pendekatan adaptasi, kanak-kanak dapat menerima kedua-dua cabang perkembangan iaitu perkembangan kognitif dan perkembangan affektif secara berkesan. Kanak-kanak dapat menyebut perkataan dengan betul dan memahami maksud perkataan tersebut. Pada masa yang sama kanak-kanak juga memahami bahawa mereka harus menghormati ibubapa dan orang yang lebih dewasa dari mereka.Ini sebenarnya memberi pengajaran yang mengembirakan mereka.,

5.9. CADANGAN DAN KESIMPULAN
Saya kira, dengan masa yang begitu singkat, guru mempunyai tekanan untuk memberikan pengajaran kepada kanak-kanak. Walaupun guru menggunakan pendekatan Belajar Sambil Bermain, tetapi perkataan dan sebutan itu harus dikuasai dalam masa yang singkat.
Ini menyebabkan guru tidak dapat memerhatikan bahawa kesemua kanak-kanak telah berjaya menguasai sepenuhnya kemahiran kognitif dan kemahiran affektif. Haruslah masa yang lebih panjang diberikan kepada guru agar pembelajaran kedua-dua perkembangan ini dapat diterapkan dengan berkesan dan memberi kesan positif dan mengembirakan kanak-kanak.

6. RUMUSAN
Penggubalan kurikulum yang bersesuaian perlulah mengambil pendekatan bersepadu dengan mengambil kira perkembangan kanak-kanak didalam semua bidang fizikal, emosi dan kognitif. Ini bertepatan dengan Pusat Perkembangan Kurikulum (2003) yang mengesyorkan pendekatan pengajaran berasaskan konsep dan prinsip.

Pembelajaran secara langsung akan memberikan kanak-kanak ilmu yang mengikut panduan yang disampaikan oleh guru, manakala pembelajaran secara adaptasi memberikan peluang kepada kanak-kanak mengaitkan perkembangan kognitif dan affektif secara lebih berkesan.
Oleh yang demikian, emosi mereka lebih ceria dan memahami hubungkait diantara satu perkara dengan perkara lain.

Rujukan
1. Griffords sue and Coltman Penny (2008), How Many shapey one have you got? Number and Shape in the Early Years In David White bread and Penny Coltman (Eds), Teaching and Learning in the Early Years, (pp 323-336) Routledge,

2. PERMATA Negara, (2009), Dasar Asuhan dan Didikan Awal Kanak-Kanak Kebangsaan, Jabatan Perdana Menteri, Kuala Lumpur

3. Putri Zabariah Megat Abdul Rahman, ( 2008 ) Pemerhatian dan Penilaian Kanak-kanak , Fakulti Pendidikan dan Bahasa.OUM. Kuala Lumpur.

4. Rachel Spanks Linfield, Poul arwick and Christie Parker (2008), I'm putting crosses for letter I don’t know, Assesment in Early Years In David White bread and penny Coltman (Eds), Teaching and Learning in the Early Years, (pp 89-108) Routledge, NY

5. Saayah Bt Abu (2006), Pelaksanaan Aktiviti Belajar Sambil Bermain di Tadika-Tadika Kawasan Melaka Tengah, Jurnal Pendidikan

6. Shahizan Hasan & Ahmad Shahabudin Che Noh (2005), Panduan Merancang Aktiviti Prasekolah, PTS Professional Publishing Sdn. Bhd., Kuala Lumpur.

7. Zahyah Hanafi, (2010), Cognitif Planning and Teaching, Fakulti Pendidikan dan Bahasa. OUM. Kuala Lumpur